Yenidoğan sarılığı adından da anlaşıldığı üzere yeni doğan bebeklerde görülen sarılık türüne verilen addır. Doğumu yeni gerçekleşmiş olan bebeklerin kanlarından bilirubin oranının olması gerekenden fazla olduğu durumlarda görülen sarılık türüdür. Genellikle bebek doğduktan sonraki ilk haftada kanda mutlaka bilirubin artışı gözlemlenir. Bu sarılık türü hemen hemen yeni doğan tüm bebeklerde sık görülür. Normal doğum ile dünyaya gelen bebeklerin %60’lık kısmında görülmesine rağmen erken doğumla doğan bebeklerin %80’ini kapsar.
Yenidoğan Sarılığı Nasıl Oluşur?
Anne karnında olan bebeğin mevcut alyuvar değeri dünyada olan bir insandan veya yetişkinden farklıdır. Anne karnındaki bebek alyuvarına fetal hemoglobini de denir. Bebek dünyaya geldiği andan itibaren anne karnında işlev süren alyuvar türü değişikliğe uğrayarak hHbA içeren alyuvar halini alır. Bu bölünme anında bilirubin oranında artış meydana gelir. Sağlıklı bir bireyde bilirubinler karaciğerde işlenerek atılımı sağlanır. Fakat bebeğin karaciğeri fazla miktardaki bilirubini işleyemediği için atılamaz ve bebek kanında birikimine devam eder. Bilirubin yapısal olarak sarı renklerdedir ve bu renk bebeğin derisine de yansıyarak sarı bir görünüm almasına sebep olur. Bebeklerde oluşan bu sarı görünüme yeni doğan sarılığı adı verilir.
Yenidoğan Sarılığı Nedenleri
Yenidoğan sarılığı birden fazla nedene bağlı olarak gelişebilir. Bu nedenler arasında:
- Yeni doğanların alyuvarındaki bilirubinin aşırı miktarda ve hızlı şekilde parçalanması,
- Bebeğin karaciğerinin bilirubini işleyemeyecek nitelikte kapasitesinin dar olması,
- Bebeğin anne ve babasındaki kan uyumsuzluğu,
- Bebeğin alyuvarlarındaki şekil bozuklukları,
- Doğum anında aşırı zorlanma sonucu ezikler oluşması,
- sefalhematoma varlığı, bazı doğumsal hastalıklar,
- Hepatit b gibi karaciğeri etkileyen hastalık varlığı,
Prematüre olarak doğum gerçekleşmesi, annede mevcut olan diyabet varlığı, yapay sancı sonucu doğum gerçekleşmesi, doğum sonrası aşırı kilo kaybı olan bebekler yer alır.
Yenidoğan Sarılığı Belirtileri
Yenidoğan sarılığı belirtileri genellikle doğum olduktan sonra gözlemlenmeye başlar. Sarılık, bebekler doğduktan sonra 2. veya 3. gün belirgin hale gelir. Sarılığın aşama aşama kayboluşunda en son olarak yüz, boyun ve göz aklarında yok olma gerçekleşir. Bu yok oluş genellikle bir hafta ile 10 gün arasında değişebilir. Hastalık belirtileri ise 4 ila 6 gün arasında bebeklerde belli olabilir. Sarılık değeri yeni doğmuş bir bebeğin kanında 1-2 mg/dl olması gerekir. Bu değer 5 mg/dl’yi geçtiği zaman sarılık tanısı konmuş olur. Bebeklerde oluşan ilk belirti göz akında sararma olarak gözlemlenir. Bilirubinin kandaki miktarı ne kadar çok ise sararma da o kadar fazla olur. Bilirubin değerlerine göre bazı bölgelerde sararma görülür. Bu değerler 5 ile 8 mg/dl arasında olur ise baş ve boyun bölgesi etkilenir. 8 ile 10 mg/dl arasında olur ise gövde üstü etkilenir. 10 ile 13 mg/dl arasında alt gövde, 13 ile 16 mg/dl arasında kollar ve bacaklar, 20 mg/dl arasında olur ise de eller ve ayaklarda sararma görülür.
