Kısırlık
Halk arasında kısırlık olarak bilinen bu kavram, tıpta infertilite olarak geçmektedir. İnfertilite, kadın ve erkeğin 1 yıl boyunca hiçbir korunma yöntemi kullanmadan ve düzenli cinsel birlikteliklerine rağmen gebeliğin gerçekleşmemesi durumudur. Bu rahatsızlık, toplumsal bir sorun haline gelmektedir. Toplumda sadece kadınların infertil olabildiği inancı mevcuttur. Fakat kadın ve erkekler infertil olabilir.
İnfertilite, primer ve seconder olmak üzere iki şekilde görülür.
- Primer İnfertilite: Hiç gebe kalmamış kadınlardır.
- Seconder İnfertilite: Daha önceden gebe kalan fakat 1 yıl ya da uzun süreli korunmasız cinsel ilişkide bulunmalarına rağmen gebe kalamama durumudur.
Kalıcı infertilite (sterilite): kadın ya da erkeğin infertil durumunun açıklanamadığı ya da cerrahi yöntemlerle üreme özelliğinin tamamen ortadan kalkması durumudur.
İnfertilite, çifti ve toplumu ruhsal, fiziksel ve ekonomik açıdan etkileyen bir durumdur.
İnfertilite Nedenleri
İnfertil çiftlerde ilk olarak infertilitenin nedeni açıklanır. Bunun içinde kadın ve erkek çift olarak bir arada ele alınır. Cinsel aktivite ile infertilite arasında herhangi bir ilişki yoktur.
- Kadına Ait İnfertilite Nedenleri
- Pelvik Faktör: Pelvik bölge içerisinde bulunun organların enfeksiyonu, endometriozis, yapısal bozukluklar, döllenen yumurtanın rahme yerleşmesindeki herhangi bir sorun.
- Ovulasyon (Yumurtlama) Faktörü: Ovulasyon ve hormonal aktiviteyi içerir. Hipofiz bezi, tiroid bezi, adrenal bezler ya da overlerden (yumurta) kaynaklanan bir sorun bu süreci etkiler.
- Servikal Faktör: Servikal ortam, erkekten gelen spermin hayatta kalmasını ve hareketini etkileyecek şekilde değişikliğe uğramasıdır.
- Psikolojik nedenler.
- Erkeğe Ait İnfertilite Nedenleri:
- Sperm üretim problemleri,
- Spermin hareket problemleri,
- Spermin taşınma problemleri,
- Penisteki yapısal bozukluklar,
- İnmemiş testis sorunu varsa,
- Psikolojik nedenler.
- Kombine Problemler
- Açıklanamayan İnfertilite
İnfertilitenin Değerlendirilmesi
Çiftin sağlık ve cinsel yaşam öyküleri alınır. Erkek ve kadın ilk görüşmeye çağırılır.
Erkeğe yaşam biçimi, beslenmesi, endokrin hastalıkları, çocukluk hastalıkları, genitoüriner problemleri, alkol ve sigara alışkanlıkları, bireysel alışkanlıkları ve cinsel yaşamı sorulur.
Kadına yaşam biçimi, beslenmesi, endokrin hastalıkları, ilk adet yaşı, siklus düzeni ve süresi, pelvik hastalıkları, kullanılan kontraseptif yöntemleri, cinsel yaşamı ve sigara, alkol alışkanlıkları sorulur.
Hastanın probleminin nedeni belirlendi ise tıbbi uzmana gönderilir. Daha sonradan uzman tarafından en kolay ve en az invaziv olan tarama testleri yapılır.
Kadına yönelik tanı testleri: bazal vücut ısısı analizi, hormonal değerlendirme, ultrasongrafi, luteal fazın değerlendirilmesi, endometrial biyopsi, histerosalfingografi ve laparoskopi gibi.
Bu tanı ve tedavilerin yanında kadın ve erkeğe ruhsal destek de vermek önemlidir. Uzun süre çocuk sahibi olmak isteyip de olamamak birçok psikolojik sorunu ortaya çıkarır. Bu sorunlardan bazıları:
- Günlük aktiviteleri yerine getirmede azlık,
- Umutsuzluk,
- Üzüntü, keder,
- Yalnızlık,
- Benlik saygısında azalma,
- Depresyon,
- Sık ağlama,
- Öfke ve sinir duygularının yoğunluğu,
- Dikkat dağınıklığı,
- Enerji eksikliği,
- Kendine zarar verme,
- Yorgunluk,
- Uyku düzeninde bozulma,
- Yeme alışkanlığında bozulma.